#4 - Zendelingen van nu scrollen, posten en bidden

Wat zit er achter de comeback van geloof onder Gen Z? Wat zijn hun verhalen? Het is hoog tijd dat we christelijke influencers gaan zien als digitale zendelingen en hun werk ondersteunen.

Hoe influencers jongeren naar Jezus leiden

De word is out.. jonge mensen komen weer tot geloof. Seculiere en christelijke media brachten het nieuws de afgelopen weken massaal. Opvallend is dat sociale media een aanzienlijke rol lijken te spelen in die ontwikkeling. Kardinaal Wim Eijk deelde met lichte verbazing: ‘Ze ontdekken Christus via internet’. The Economist onderzocht recent de enorme invloed van FaithTok, een van de allergrootste algoritmes op TikTok en concludeerde dat influencers enorme invloed hebben op het geloof van een jonge generatie.

Welkom in mijn wereld. De afgelopen jaren mocht ik met influencers, denkers en in de praktijk van onze Move Community hier volop mee aan de slag.

Maar wat zit er nu achter deze comeback van geloof onder Gen Z? Wat zijn hun verhalen? En nog belangrijker: is het niet hoog tijd dat we christelijke influencers gaan zien als digitale zendelingen? Dat betekent wat mij betreft dat we hen veel serieuzer moeten gaan ondersteunen in hun werk en geloofsgroei.

Het patroon

Er is een patroon zichtbaar. In de Goed Beter Best Podcast die ik samen met mijn katholieke vriend Paul Graas en evangelische vriend Godwin Arhin maak, voerden we onlangs gesprekken met drie influencers: Laurentine, Babette en Romy. Na het derde gesprek realiseerde ik me dat de manier waarop zij het geloof vonden vergelijkbaar is. Na jaren van valse geluksbeloften en toenemend ongeluk zagen ze online iets dat hen zo inspireerde dat ze besloten om de sprong naar geloof te maken, om met Blaise Pascal te spreken. In alle gevallen volgden er een aarzelend gebed en een ontmoeting met de Heer die de liefde van hun leven werd.

Neem Romy, op haar 14e was ze hard op weg om toptennisser te worden. Ze was ook diep depressief. Suïcidaal zelfs. Haar redding verliep via een Amerikaanse fitness influencer. Een sterke vrouw waar ze al jaren tegenop keek. Een vrouw die op een dag besloot in een fitness filmpje te getuigen van haar katholieke geloof. Voor Romy was het een legitimatie. Christenen vond ze altijd maar mislukkingen, maar als zo’n voorbeeld, zo’n sterke vrouw zo voor haar geloof kon staan was het geloof dan ook niet iets voor haar?

Laurentine zocht haar geluk jarenlang in uiterlijk, mode en maatschappelijk succes als ondernemer, maar vond nooit echt vervulling. Vervolgens ging ze op reis in zichzelf met een onuitputtelijk dieet aan new age spiritualiteit en zelfontwikkeling. Toen ook dat geen innerlijke vrede bracht, viel ze in een diepe persoonlijke crisis, tot ze op een berg in Spanje een filmpje zag van een new age influencer die recent tot geloof was gekomen. Iemand die ze vertrouwde en kende. Haar primaire reactie: deze vrouw pleegt sociale zelfmoord in onze kringen. Ze besloot de dame in kwestie te waarschuwen: achter Jezus aan gaan gaat je je volgers kosten. De twee kregen contact en daarin proefde Laurentine iets dat ze nog nooit had ervaren: dat God goed is. The rest is history…

Na een moeilijke jeugd door de vroege dood van haar vader, zocht ook Babette haar geluk jarenlang in new age. In 2023 leerde Nederland haar kennen toen ze meedeed aan B&B Vol Liefde, waar ze volop deelde over klankschalen en chakra’s. Kort daarna begon er iets te schuiven in het leven van Babette. Op meditatievakantie in Egypte raakte ze liggend aan een zwembad in gesprek met een Amerikaanse christen. Iets resoneerde diep, maar terug in Nederland viel ze zonder Bijbel, kerk of mede-christenen snel terug in oude patronen. In de maanden die volgden worstelde ze met haar relatie. Ergens had zich diep in haar de overtuiging geworteld dat een relatie monogaam zou moeten zijn. Een overtuiging die zwaar onder vuur lag in haar kringen. Zoals iedereen, ging ze online op zoek naar informatie en inspiratie. Babette: ‘En toen belandde ik via YouTube op een christelijke preek over het huwelijk. Dat was echt een heel geestelijk moment. Ik weet niet hoe, maar ik kon gewoon niet anders meer dan erkennen dat Jezus de waarheid is.’

Het patroon is hetzelfde. Laurentine, Romy en Babette zochten hun levensgeluk eerst door zich te storten op succes in werk, sport of studie om daarna een reis naar binnen te maken naar een kern die nooit echt in beeld kwam, om vervolgens op het diepst van hun vertwijfeling en ongeluk ontmoet te worden door Jezus die ze voor het eerst leerden kennen via online content.

Alledrie werken ze nu als christelijke influencers. Laurentine gaf dit jaar zelfs haar werk grotendeels op om zich te richten op (digitaal) zendingswerk. Romy studeert theologie en zet zich in voor het platform Credo, dat ik met haar en een aantal katholieke pioniers vorig jaar oprichtte. Babette deelt volop over haar geloof met haar duizenden volgers en zoekt naar manieren om dat nog meer te doen.

Ze staan aan de frontlinie van geloof in deze tijd en krijgen vaak dagelijks berichtjes van andere jonge mensen die vastlopen in het leven en/of geïnteresseerd zijn in het leven met God.

Zie en proef dat de Heer goed is

Cultuurfilosoof Evert Jan Ouweneel schoof ook aan in onze podcast. Hij deelde iets dat me bij bleef. We hadden het over de betekenisloosheid van het moderne leven en de opdracht die een ieder via filosofen als Camus en Sartre kreeg om zelf betekenis te geven aan een absurd bestaan.

Maar wie helpt je als dat niet lukt? Als het leven eenzaam is in een wereld waarin God dood is? Dan ontstaat er diepe vertwijfeling, zoals Babette, Laurentien en Romy ervoeren. Gedoemd om vrij te zijn, maar diep ongelukkig en niemand die daar de schuld van kan krijgen.

In seculiere media wordt de huidige bekeringsgolf een beetje afgedaan als ‘houvastzoekers’. En ja, daar zit een kern van waarheid in. Maar het gaat dieper dan dat. Ouweneel benadrukte dat het niet gaat om de vraag of God nodig is (dat reduceert hem slechts tot een middel), maar of hij echt bestaat en of je hem kan vinden?

‘De vraag is niet zozeer heb jij God nodig, maar kom je God tegen en zijn er manieren om God tegen te komen? Dat lijkt me een hele zinvolle oefening: om gewoon weer op zoek te gaan naar God.’

En dat is wat er gebeurt nu. Een generatie die nooit op zoek was naar God, maar Hem in hun zoektocht naar waarheid, schoonheid en goedheid ontdekt als de bron daarvan. Op zoek in hun cultuur die voluit online en offline is, tegelijkertijd en dwars door elkaar heen. Dat is deels een verstandelijke zoektocht. Er zijn jongeren die door apologetische content tot geloof komen, maar veel vaker lijkt het dat jongeren geraakt worden door het effect van geloof op het leven van leeftijdsgenoten en aangetrokken worden door de verandering die het in leven bewerkstelligt. En daar proeven ze van online.

Ouweneel komt uit bij Palm 34: proef en zie dat God goed is. En dat proeven krijgt allerlei uitingsvormen. ‘De ene mens moet de natuur in om het te proeven. De ander via rituelen. De ander moet lekker uitbundig alle emoties eruit gooien, weer een ander vindt het via een subtiel gesprek.’ Daar zit ook iets zintuigelijks in wat wellicht een gedeeltelijke verklaring is voor de grotere aantrekkingskracht die evangelische, katholieke en oosters-orthodoxe kerken hebben op Gen Z’ers ten opzichte van veel protestantse kerken.

Maar in welke kerk jonge gelovigen het ook vinden, de essentie is hetzelfde. Het gaat om een ontmoeting met de Ander. Ouweneel: ‘Het is cruciaal om te ontdekken dat jouw bestaan niet louter toeval is. Dat er een Ander is die zegt: ik vind het betekenisvol dat jij bestaat.’

Romy, Babette en Laurentien ervoeren juist dat. Een diepe ontmoeting met Iemand waar al hun pijn, verlangen, talent, angst er mocht zijn. Romy: ‘Jezus was eindelijk iemand die niet bang was van al mijn angst en pijn. Dat was zo’n opluchting’.

Ouweneel: ‘We moeten weer ontdekken dat er onder deze hele wereld een onverwoestbare goedheid zit, een onverwoestbaar goede persoon die wil dat deze wereld floreert. Daar laaf ik me aan’

Dat geldt ook voor Romy, Laurentine en Babette en al die andere jonge mensen die nu tot geloof komen. Maar daar komt ook een enorme uitdaging in mee. Hoe kunnen we om met Paulus te spreken jonge gelovigen ook vast voedsel bieden na de melk van online geloofsinspiratie?

Dat vraag forse investeringen in online content, training en geloofsgemeenschappen waar nieuwe gelovigen blijvend hun plek kunnen vinden

De opdracht voor christenen is drieledig:

Ik sprak recent de directeur van Kamino, het Vlaamse katholieke jongerenwerk. Zij heeft inmiddels 70 ‘Influencers van Hoop’ onder haar hoede. Het zijn jonge christenen die delen over hun geloof via sociale en reguliere media. In de afgelopen weken alleen, kreeg ze 60+ mediaverzoeken, waaronder de vraag van een media-outlet of ze een jonge vrouw kon aanleveren die paus wilde worden. Die journalist kreeg nul op request, maar op veel andere plekken konden de influencers van Hoop getuigen van Gods liefde in hun leven.

Het is wat mij betreft niet anders dan Paulus die op de Areopagus in gesprek gaat en zich via zijn gesprekspartners richt op een verzameld publiek.

Het zou helpen als we in lijn daarmee de christelijke influencers van nu (net als in België) gaan zien als de digitale zendelingen van onze tijd en hun strijd op dat online marktplein serieus nemen. Want een strijd is het. Op #faithtok vind je alles van lifestyle influencers met een new age sausje , tot de stoïcijnen (ook bezig met een comeback), de Islam, de mormonen en de jehova’s getuigen.

Christelijke platforms en influencers mengen zich net als op straat zich in die strijd om ‘hearts and minds’ en het is echt tijd dat we dat veel serieuzer gaan nemen. Er zijn drie dingen nodig:

1. Begeleiding en training van influencers

Investeer en ondersteun financieel en geestelijk in de influencers die aan de frontlinie staan van deze geestelijke strijd. Het Vaticaan heeft dat inmiddels begrepen. Romy kreeg recent een uitnodiging voor het jubileum voor digitale zendelingen in Rome deze zomer. Het is tijd dat we net als het Vaticaan hun roeping gaan zien voor wat het is: digitale evangelisatie en dat ook zodanig ondersteunen. Want eenvoudig is het zeker niet.

Laurentine bijvoorbeeld appte me onlangs: Wil je meebidden voor twee jonge vrouwen die haar benaderd hadden via DM op Instagram. Een vrouw zat in een euthanansie traject, de ander wilde zelfmoord plegen. Ga er maar aan staan.

Daarom is het cruciaal dat we net als andere zendelingen influencers geestelijk gaan begeleiden en trainen. Dat is nodig voor hun eigen (geestelijke) welzijn, maar ook voor hun volgers, want er worden online vaak ook hele rare (en extreme) dingen geroepen.

Het Vlaamse Kamino zet sinds kort heel bewust in op bijbels onderwijs en op mediatraining van de Influencers van Hoop. In Nederland gebeurt het op kleine schaal. Hardstyle DJ Sefa die een aantal jaar geleden tot geloof kan ontvangt steun en begeleiding van de Protestantse Kerk Nederland. Jurjen ten Brinke loopt mede namens de EO op met een van de grootste christelijke influencers van het land: Glenn Fontein. Zelf probeer ik met Laurentine en Babette op te lopen en zo ken ik nog een aantal voorbeelden.

Maar velen anderen krijgen dat soort begeleiding niet. Recent zag ik een filmpje van een meisje van 16 of er mensen in haar buurt mee wilden gaan op een zoektocht naar een goede kerk. Er kwamen duizenden likes en reacties op. Hoe ze dat ooit goed moet verwerken is mij een raadsel.

2. Goede follow up voor volgers

Zorg dat volgers die door de online inspiratie van influencers een stap richting het geloof zetten ook toerusting en vorming in hun jonge geloof ontvangen. Middelen als de Alpha cursus zijn hier natuurlijk belangrijk voor. Maar we zullen meer moeten doen op dit domein. Vaak is er ook persoonlijke en pastorale begeleiding nodig en is er soms jaren van (online) contact nodig voor mensen de stap naar een cursus of de kerk zetten.

3. Stevige geloofsgemeenschappen.

Zorg dat je als kerk klaar staat om jonge mensen te ontvangen en begeleiden. Ze komen eraan. Recent stond een jonge vrouw bij het doopbad van onze kerk. Mijn dominee Dirk de Bree kon haar er nog net van weerhouden om met een bommetje het water in te springen ;) Zo graag wilde ze gedoopt worden. De velden zijn wit, het is tijd om te oogsten. Nu de arbeiders nog.

Meer weten of meedenken? Samen met een groepje pioniers heb ik het afgelopen jaar een nieuw missionair concept ontwikkeld: Guides.

Mail me (henkjan@livingimage.nl) als je meer wil weten of ons wilt ondersteunen.

En verder…

• Tip van Nelleke: Gen Z schrijver en journalist Freya India is jong, vrouw én conservatief. Ik hoorde haar bij The Sacred en was onder de indruk van haar messcherpe analyses en persoonlijke ervaringen over het belang van stabiele gezinnen en de invloeden van social media. Haar essay over wat zonder geloof opgroeien doet met jongeren is het lezen waard. Volg Freya India via haar Substack Girls.

• Tip van Daan: “Het was zo leeg. Ik smacht oprecht naar het volle. Dat heb ik denk ik gevonden in de orthodoxe kerk.”. Danny Ghosen van de NTR volgt in zijn programma Danny op Straat het spoor van GenZ’ers naar de kerk. Prachtige getuigenissen. Uit het boekje bijna. Ik deel ook nog een tip om te volgen op Instagram: ene Rhoda Rubavathy. Ze deelt relevante, onderbouwde inzichten om kerk te zijn in de moderne cultuur. En oh ja, vanaf dinsdag 6 mei start het nieuwe seizoen van De Leerlingen. Het thema is: Jezus Verwachten.

  

Wij zijn De Verspieders. Toekomstverkenners naar hoe geloof en kerk zich op nieuwe, onverwachte manieren een weg banen door de tijd. Ondanks de druk op instituties en afnemende statistieken zien we hoe het geloof in Jezus Christus voortleeft. We laten ons inspireren over kerkmuren, landsgrenzen en on- en offline heen, terwijl we onze eigen ervaringen en traditie meenemen in onze duiding. Onze nieuwsbrief opent met een essay of een paar tips. Daarna volgen links naar events, podcasts, boeken, artikelen en video’s die ons recent opvielen.